Trưa ngày nhân thế, ta ngồi nghỉ ngơi, nhìn ngoài trời mưa giăng giăng, dòng người xanh vàng hối hả qua lại. Ta bỗng nhớ tới hôm ấy, khi người nói chuyện kim tiền, ta bèn tặng cho một quẻ. Đó là quẻ Thủy Phong Tỉnh.
Với cái Tâm xem quẻ mà không thấy mình có tướng xem quẻ. Vì không thấy mình có tướng xem quẻ nên ta gạt bỏ cái Tôi ra ngoài. Sau khi gạt bỏ cái Tôi, ta thấy quẻ Tỉnh nói...
Quẻ Thủy Phong Tỉnh nói gì thế ?
Nói rằng Tỉnh nghĩa là cái giếng. Giếng là chỗ có nước, chứa nước, nơi người múc nước từ đấy lên mà uống để sống. Cũng nói trên là Khảm, là nước, dưới là Tốn, là cái gầu. Cái gầu ở dưới múc nước lên mà dùng thì đó chính là Tỉnh.
Lại nói triết lý rằng, vì cái giếng chứa nước, nước từ mạch ngầm trong lòng đất mà ra, người ta đi đâu đó ngang qua múc nước uống cũng được, người ở gần đó tới múc nước uống cũng được. Còn giếng thì vẫn thế, vẫn ở yên đó, chẳng phân biệt người tốt hay người xấu, ai lấy nước cũng được. Thoải mái, cạn thì thôi, ai siêng đào sâu tiếp sẽ có thêm nước, không siêng bỏ đó thì lấp mất, chẳng có nước dùng.
Ta lại nói tiếp rằng, quẻ Tỉnh có 6 hào, riêng hào 3 này động, tức là "Thần" ám chỉ chuyện nằm ở đây :
Hào 3 nói rằng:
"
九三: 井渫不食, 為我心惻．可用汲. 王明, 並受其福．
Cửu tam: tỉnh tiết bất thực, vi ngã tâm trắc.
Khả dụng cấp; vương minh, tịnh thụ kì phúc."
Dịch là : Giếng trong mà lại chẳng dùng, để lòng ta thương xót,
(Thôi thì) vẫn còn dùng được đấy (nhưng) phải để cho ông vua có đức sáng dùng thì mọi người mới được hưởng phúc.
Xem đến đây, ta cất tiếng thở dài, chẳng phải thất vọng mà là thở dài sảng khoái, vừa thán phục Đất Trời, vừa được nhẹ nhõm thân tâm...
Sao trên thì nói Giếng vẫn rộng mở, ai muốn múc thì múc, thảy đều cho cả, không phân biệt người tốt người xấu nhưng rồi tới đây lại chỉ cho "ông vua có đức sáng" dùng thôi ?
Đó là vì ai khôn, có nhận thức (mượn hình ảnh ông vua có đức sáng) thì biết trân trọng nguồn nước, thường biết đậy nắp cẩn thận để có nước sạch mà dùng, ai ngu, không có ý thức thì bỏ rác bỏ phân vào làm nước bẩn không dùng được nữa. Riêng giếng "lòng ta thương xót" nhưng cũng chẳng phiền hà chi, trên thì vẫn rộng mở, dưới thì chứa đầy, ai "đào" thì có nước, ai lấp thì cạn thôi. Hết sức nhân từ. Đời người mà sống với cái Tâm không phân biệt, buông xả cao độ như "Giếng" thì phúc đức vô lượng còn gì sánh bằng ? Sau cùng không phải ai khác ngoài chính mình sẽ trở thành "ông vua sáng suốt" ấy mà thôi.
(Còn nữa, nhiều lắm !)
-dongquangus-
