Thiên Phong Cấu

44. QUẺ THIÊN PHONG CẤU

Trên là Càn (trời), dưới là Tốn (gió)

Lời giảng của Tự quái truyện rất ép: Quải là quyết, phán quyết; phán quyết xong rồi thì biết được lành hay dữ, tất có người để gặp gỡ, cho nên sau quẻ Quải tới quẻ Cấn (gặp gở).

 Thoán từ

姤: 女壯, 勿用取女．

Cấu: Nữ tráng, vật dụng thú nữ.

Dịch: Gặp gỡ: Con gái cường tráng, đừng cưới nó (cũng có nghĩa là tiểu nhân đương lúc rất mạnh, đừng thân với nó).

Giảng: Trời (Càn) ở trên, gió (Tốn) ở dưới, gió đi dưới trời, tất đụng chạm vạn vật, cho nên gọi là Cấu (gặp gỡ).

Quẻ này một hào âm mới sinh ở dưới (thuộc về tháng 5), đụng với 5 hào dương ở trên, cũng như một người con gái rất cường tráng, đụng với (Cấn) năm người con trái, chống được với 5 người còn trai, hào đó lại bất đắc chính (âm ở vị dương), như người con gái bất trinh, không nên cưới nó.

Thoán truyện đưa thêm một nghĩa khác, trái hẳn, tương truyền là của Khổng tử; một hào âm xuất hiện ở dưới năm hào dương, là âm dương bắt đầu hội ngộ (gặp nhau: cấu), vạn vật nhờ đó sinh trưởng, các phẩm vật đều rực rỡ. Tốt. Lại thêm hào 5 dương cương , trung chính , thế là đạo quân tử được thi hành khắp thiên hạ (cương ngộ trung chính, thiên hạ đại hành dã). Cho nên ý nghĩa chữ “Cấu” này thật lớn lao. Đại tượng truyện chỉ coi tượng quẻ, không để ý tới nghĩa gặp gỡ của quẻ, mà đưa ra lời khuyên người quân tử nên thi hành mệnh lêệnh, báo cáo, hiểu dụ khắp bốn phương, như gió thổi vào khắp vạn vật ở dưới trời.

Hào từ

1.

初六: 繫于金柅, 貞吉．有攸往見凶．羸豕孚蹢躅．

Sơ lục: Hệ vu Kim nê, trinh cát; hữu du vãng kiến hung. Luy thỉ phu trịch trục.

Dịch: Hào 1, âm: chặn nó lại bằng cái hãm xe bằng kim khí, thì đạo chính mới tốt; nếu để cho nó (hào 1) tiến lên thì xấu. Con heo ấy tuy gầy yếu, nhưng quyết chắc có ngày nó sẽ nhảy nhót lung tung.

Giảng: Hào âm (tiểu nhân) này mới xuất hiện, phải chặn ngay nó mới được, đừng cho nó tiến lên thì đạo chính của người quân tử mới tốt; nếu để nó tiến lên thì xấu. Vì bây giờ nó tuy còn non, yếu, nhưng một ngày kia nó sẽ mạnh, nhảy nhót lung tung. Đừng nên coi thường nó.

 Đó là cách trừ kẻ tiểu nhân mà cũng là cách trừ những tật mới phát sinh.

2.

九二: 包有魚, 无咎．不利賓．

Cửu nhị: Bao hữu ngư, vô cữu; bất lợi tân.

 Dịch: Hào 2, dương: nhốt con cá (hào 1) vào trong bọc, không có lỗi; nhưng đừng cho nó (hào 1) gặp khách.

Giảng: Hào 2 này tuy ở sát hào 1, nhưng có đức dương cương , lại đắc trung , cho nên chế ngự được 1, như nhốt lỏng nó trong cái bao (ví hào 2 với con cá vì cá thuộc âm), như vậy không có tội lỗi.

Nhưng 1 chính ứng với hào 4; 4 muốn làm thân với 1 lắm, nó bất trung bất chính, không có đức như 2, sẽ bị 1 mê hoặc mất, cho nên Hào từ khuyên hào 2 phải ngăn không cho 1 gặp 4 (chữ tân là khách, trỏ hào 4).

3.

九三: 臀无膚, 其行次且, 厲, 无大咎．

Cửu tam: Đồn vô phu, kì hành tư thư, lệ, vô đại cữu.

Dịch: Hào 3, dương: như bàn toạ không có da (ngồi không yên mà đứng dậy) đi thì chập chững, có thể nguy đấy, nhưng không có lỗi lớn.

Giảng: Hào 3 này quá cương (dương ở vị dương) , bất trung, muốn có bạn là 1, nhưng hào 2 đã là bạn của 1 rồi; ngó lên trên có hào trên cùng ứng với 3, nhưng cũng là dương như 3, thành thử có vẻ ngồi không an, mà đi thì chập chững, có thể nguy đấy. Nhưng nó đắc chính (dương ở vị dương) nên biết giữ đạo, không mắc lỗi lớn.

4.

九四: 包无魚, 起凶．

Cửu tứ: Bao vô ngư, khởi hung.

Dịch: Hào 4, dương: Trong bọc của mình không có cá, hoạ sẽ phát.

Giảng: Hào này ứng với 1, nhưng bị 2 ngăn không cho gặp (coi lại hào 2), 1 đã như ở torng cái bọc của 2 rồi, cho nên cái bọc của 4 không cógì cả. Sở dĩ vậy cũng do lỗi của 4, bất trung, bất chính, làm mất lòng 1. Người trên mà mất lòng kẻ dưới, thì hoạ sẽ phát.

5.

九五: 以杞包瓜, 含章, 有隕自天．

Cửu ngũ: Dĩ kỉ bao qua, hàm chương, hữu vẫn tự thiên.

Dịch: Hào 5, dương: dùng cây kỉ mà bao che cây dưa, ngậm chứa đức tốt, (sự tốt lành) từ trên trời rớt xuống.

Giảng: Hào này ở địa vị tối cao, dương cương , trung chính, có đức tốt mà không khoe khoang (ngậm chứa đức tốt), bao bọc cho kẻ tiểu nhân ở dưới (hào 1) như cây kỉ, cao, cành lá xum xuê che cây dưa (thuộc loài âm). Như vậy là hợp đạo trời, sẽ được trời ban phúc cho.

6.

上九: 姤其角, 吝, 无咎．

Thượng cửu: Cấu kì giác, lận, vô cữu.

Dịch: Hào trên cùng, dương: gặp bằng cái sừng, đáng hối tiếc, không đổ lỗi cho ai được.

Giảng: Hào này ở trên cùng, thời Cấu (gặp gỡ) cho nên ví với cặp sừng. Gặp nhau mà bằng cặp sừng (đụng nhau bằng sừng) ý nói quá cương – đáng hối tiếc. Mọi sách đều dịch “vô cữu” là không có lỗi mà không giảng tại sau quá cương mà không có lỗi. Riêng Phan Bội Châu hiểu là: không đổ lỗi cho ai được.

  

*

Quẻ Cấu này khuyên ta:

- Phải chế ngự tiểu nhân (và tật của ta) từ khi nó mới xuất hiện hào 1).

- Muốn chế ngự tiểu nhân thì nên có độ lượng bao dụng có đức trung chính như hào 2, hào 5); nếu quá cương (như hào 3) bất trung bất chính (như hào 4) thì tiểu nhân sẽ không phục mình. 

- Nguyễn Hiến Lê -

Tuổi nào là tuổi khổ ?

Nhân dịp mấy ngày xuân, thiên hạ hay đi coi bói, người bàn thế này, kẻ bàn thế kia, người hiểu này kẻ hiểu nọ rồi nói Đông nói Tây, người khác nghe chẳng biết đúng sai thế nào, cứ nghi nghi hoặc hoặc, dongquangus mặc dù bận rộn cũng viết vài dòng mọi người đọc ngẫm chơi.

Tuổi nào là tuổi khổ ?

Người đi coi bói nghe mấy "thầy", "thím" phán tuổi này khổ nè ! Nào là tuổi Thìn thì tốt vì là con rồng đẹp, tuổi Heo sướng vì là con heo chỉ ăn rồi nằm, rồi thì Giáp Ngọ là nam mới tốt mà nữ lại khổ.v.v...

Vậy thì tuổi nào là tuổi khổ ?

Thực ra không tuổi nào khổ mà cũng không tuổi nào không khổ cả. Tất cả đều tùy từng mệnh mà luận, không nói khơi khơi được. Không thể dựa mỗi cái tuổi rồi phán một đời người được.

Ví dụ thế này :

Mấy "thầy thím" hay bảo tuổi Canh Thân thì nam vất vả, nữ cực thân. Thực ra có phải vậy không ?

Nên biết, Canh Kim và Thân Kim vốn mang tính chất ví như "trái cây đã chín trên cành" rồi, chỉ việc "hái" thôi, không như Giáp Mộc chỉ mới khởi "mầm". Vì thế mà người tuổi Canh Thân ở đời gieo Nhân gì liền thấy gặt Quả nấy ngay trong cuộc đời mình mà không phải đợi tới già hay "sanh kiếp khác". Vì thế người Canh Thân làm việc ác xong liền thấy chuyện dữ, làm việc thiện xong liền hưởng an vui. Ai bảo là Canh Thân thì khổ chứ ?!

Các tuổi khác luận ra còn dài dài...Mọi người chớ có chỉ đọc dăm ba tờ photo "Tử vi 2014" bán dạo trước cổng chùa hay nghe mấy thầy nói bâng quơ rồi cho là đúng.

-dongquangus-

Chuyến từ thiện cuối năm

Trải lòng ngày cuối năm...

Thế là những ngày còn lại của năm Quý Tỵ này, mặc dù không có nhiều thời gian, nhưng may ta vẫn kịp làm giúp đôi vợ chồng trẻ NT&LP một việc. Đó là tặng tiền, quà và món ăn ngày Tết góp phần chia sẻ niềm vui với những người nghèo khó. Nồi thịt kho trứng nho nhỏ, vài đồng tiền mặt...đến từ đóng góp của hai vợ chồng NT&LP. Đây là tâm nguyện của hai đứa muốn trích một phần tiền bạn bè tặng dịp đám cưới vừa rồi để san sẻ niềm vui cùng người nghèo.

Hình minh họa

Gia đình anh Phước sau một năm vất vả với xấp vé số bán dạo hằng ngày mà nghèo vẫn hoàn nghèo. Tiền lời từ tờ vé số chẳng bao nhiêu mà nay thì mưa dầm bán ế, mai bị giang hồ cướp vé, rồi tai nạn giao thông trên đường đi bán, rồi bệnh tật, rồi nợ nần rồi lại trả nợ, rồi nghèo tiếp...Thôi mặc cho cuộc sống thế nào, Tết đến thì nên vui cái đã. Mừng là sau một năm, mình vẫn còn hơi thở, vẫn còn dịp thấy tương lai. 

Anh Minh Quang thì suốt năm qua vẫn vậy, nằm đó, không làm được gì. Đôi chân anh giờ đã thôi không sưng to ra nữa mà chuyển sang dần xẹp xuống rồi khô quắt quéo tận xương. Mấy ngón chân giờ đây khô quắt như những ngón chân của xác ướp Ai Cập. Chẳng biết sắp tới anh sẽ ra sao, nhưng thôi, năm mới đến rồi, hãy vui đi đã. Nhà anh quanh năm chẳng mấy khách khứa tới lui, nay có người đến thăm, còn gì vui bằng.

Ngoài anh Phước, anh Minh Quang, còn nhiều người cũng trong hoàn cảnh tương tự thế, không kể xiết.

Mọi người biết không ? Dongquangus cũng như nhiều người khác làm từ thiện không phải vì ham làm từ thiện đâu. Cũng không phải làm từ thiện với ước mơ hão huyền thế giới sạch bóng người nghèo, lại càng không phải làm để có hên hoặc được có tiếng trên các phương tiện truyền thông mà đơn giản là để HỌC, để "Hồi quang phản chiếu", thiền định tư duy, để thấy mình đang ở đâu... Những túi quà, gạo, bánh, phong bao lì xì...chỉ là cái CỚ để đến làm khách nhà người nghèo mà thôi. Những người ở xa không đi được mà vẫn gửi quà về chưa chắc là họ ham làm từ thiện mà đơn giản là làm thế để xin lại cho tâm hồn mình hai chữ "tình người" giữa cái xã hội kim tiền này. Những kẻ tuyên bố "...Người nghèo vì làm biếng mà nghèo. Không việc gì phải cho..." rồi không làm từ thiện chỉ là những kẻ dối trá và ích kỷ bởi nói thế chắc chắn là chưa làm từ thiện hoặc làm mà không dùng não để tư duy, suy ngẫm.

Lời dongquangus nói nếu có lỡ đụng chạm ai xin bỏ qua nhé ! Năm mới sắp đến rồi, chuyện nào không vui hãy cho qua...

Chúc mọi người năm mới thân tâm an lạc.

-dongquangus-

Dự đoán tình hình thế giới 2014

Thế giới 2014

Mấy ngày cuối năm, mặc cho việc này việc nọ cũng chút bộn bề, ta tạm gác, ngồi nhìn thế giới năm Giáp Ngọ.

Thế giới năm nay ta thấy đang ở thời kỳ như đào hào lấy đất mà đắp núi. Núi càng đắp càng cao, hào càng đào càng sâu. Núi cao hào sâu nên thật là dễ tổn thương bởi núi càng cao càng dễ đổ, hào càng sâu càng khó qua.

Nhân loại cũng vậy, nếu cứ tiếp tục bòn rút nhân dân, vét vơ tài vật, vắt kiệt tài nguyên thiên nhiên mà vun đắp cho "kẻ bề trên", cho lợi ích nhóm nhỏ thì sớm muộn gì khoảng cách giữa giàu và nghèo cũng ngày càng xa ví như núi càng cao thì vực càng sâu vậy.

Bởi thế mà năm nay, khi những kẻ tư bản giàu sụ thì cũng là lúc nhân dân đói kém. Kẻ giàu càng giàu thì người nghèo càng nghèo. Người tâm huyết từ chỗ Đông Nhân Từ nhìn ra muốn giúp lắm, ra tay nỗ lực mà sao thật khó khăn. Kẻ hủ bại ở Tây Kim lạnh lẽo ở đâu ra lắm, bạo lực cũng ngày càng nhiều, súng ống đạn dược ở đâu ra mà nhiều vậy ? Đất đai Đông Bắc Cấn cằn cỗi mặc cho dân tha phương còng lưng cày xới mà con đen thì vẫn còm cõi trơ xương, trong khi đi mải miết về bờ bên kia Đông Thiên thì đất đai màu mỡ, thịnh vượng đến nỗi trẻ con mập như heo làm đau đầu cha mẹ vì sợ chúng chết trên đống mỡ. Trời Nam thì nóng nực làm sao nên lòng người cũng bức bối, cãi nhau nóng đầu để sửa lỗi cho nhau mà sao cứ như nước đổ đầu vịt. Còn chỗ Càn Tây Bắc vượng Kim Tài mà chẳng thấy Gốc giống như một kẻ tỷ phú ngồi trên đống tiền vun chi thoải mái mà mấy ai biết đó chỉ là kẻ bị nợ nần bao vây tứ phía...

Giải pháp cho thế giới loài người năm nay là hãy "Tổn mình ích người". Vì lẽ núi cao dễ đổ, hào sâu khôn dò, ta hãy vơi bớt chỗ cao mà bù vào chỗ thấp. Lấy bớt cái thừa mà bù cho chỗ thiếu cho Âm Dương hài hòa, thiên hạ mới ca hát thái bình.

Vũ trụ vốn không có chỗ dừng, độc giả chớ có bi quan.

-dongquangus-

Phóng sanh đầu năm. (tháng 1-2014)

Sau một thời gian đi phóng sanh, quán sát mọi người và bản thân, mình nhận ra rằng:

Người phóng sanh dù trực tiếp hay gián tiếp thì trước sau gì cũng sẽ là người nhân từ, sống gần gũi, hài hòa với xã hội, thiên nhiên, đất trời... Người phóng sanh sẽ không nỡ giết hại con gì nữa...

Vì sao ?

Khi mới tham gia, bạn sẽ ham thả cá lắm, thích thả ầm ầm từng rổ lớn. Càng về sau bạn càng điềm đạm, từ tốn hơn vì thấy rằng tự tay thả nhiều cá là không cần thiết.

Vì sao ?

Vì khi thả nhiều sẽ thấy những người khác trong đoàn chưa được thả, thế là lại muốn nhường rổ cá.

Vì sao ?

Vì lại nhớ Phật dạy (ngay trong bài kinh đọc lúc phóng sanh) không nên tham dù đó là việc thiện.

Tiếp đến người phóng sanh sẽ nhận ra rằng mình không nỡ giết con gì vì nghĩ rằng mình thả con cá lẽ nào lại không tha mạng con kia...

Sự nhận thức và thay đổi nhận thức của người phóng sanh sẽ diễn ra theo quá trình từ từ trong một khoảng thời gian tùy căn cơ, chủng tánh từng người. Không có người đi phóng sanh nào mà không nhận thức rằng mình cần cư xử với thiên nhiên cho tốt hơn.

Còn với người hay có cái thói thấy phóng sanh thì phán ngay là làm vậy để tạo điều kiện cho kẻ xấu làm việc xấu với luận điệu "thả chi cho tụi nó câu lại ?" thì thực ra không hiểu rằng nếu cứ sống với não trạng như vậy thì rốt cuộc chẳng làm được gì có ích cho đời hoặc có nhưng đầu óc không an lạc bởi lẽ ví như khi anh làm một kỹ sư, khi anh khởi lên suy nghĩ và hành động mà anh cho là tốt thì hiển nhiên nó đã hiện hữu mặt trái trong đó rồi. Anh tạo ra dòng điện thì hiển nhiên thế nào cũng có người bị điện giật chết. Anh sáng chế ra máy bay thì hiển nhiên chẳng bao lâu sau sẽ có máy bay ném bom giết người... Không cách nào làm việc gì đó mà không có mặt trái. Nếu không muốn sinh mặt trái thì không làm việc thiện. Làm người mà không làm thiện thì trước sau gì cũng làm ác. Còn nếu không làm bất cứ việc gì thì chỉ là gỗ đá trơ gan cùng tuế nguyệt mà thôi.

 

-dongquangus-